I. Vị trí địa lý, diện tích, dân số
1. Sự hình thành:
Phường Kim Liên được hình thành trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các phường Kim Liên, Khương Thượng (quận Đống Đa); phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của các phường: Phương Mai, Phương Liên - Trung Tự, Quang Trung (quận Đống Đa); một phần diện tích tự nhiên và dân số của các phường: Nam Đồng, Trung Liệt (quận Đống Đa). Lý do lấy tên phường mới là Kim Liên: Kim Liên là tên một tuyến phố và cũng là một ĐVHC của quận Đống Đa; Tên gọi "Kim Liên" trong tiếng Hán Việt có nghĩa là "Hoa sen vàng". Phường này là địa danh nổi tiếng được biết đến với lịch sử lâu đời, là một trong 36 phường của Kinh thành Thăng Long thời Lê và là nơi có khu tập thể cao tầng đầu tiên của Hà Nội. Ngoài ra, phường Kim Liên còn gắn liền với lịch sử lâu đời và nhiều di tích, trong đó có khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với vị lãnh tụ vĩ đại. Theo đó, việc lựa chọn tên đơn vị hành chính mới là Kim Liên dễ nhận diện, ngắn gọn, dễ đọc, dễ nhớ, bảo đảm tính hệ thống, khoa học; bảo đảm phù hợp với nguyên tắc ưu tiên sử dụng một trong các tên gọi của các ĐVHC trước khi sáp nhập để đặt tên cho xã, phường mới, hạn chế tối đa tác động ảnh hưởng tới người dân, doanh nghiệp do phải chuyển đổi giấy tờ; đồng thời, tên gọi Kim Liên mang trong mình ý nghĩa về sự thanh cao, tinh khiết của hoa sen vàng, đồng thời là nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử, văn hóa và lòng biết ơn sâu sắc đối với các vị lãnh tụ của dân tộc và đã được nhân dân địa phương đồng tình ủng hộ.
2. Vị trí địa lý:
Phường Kim Liên giáp các phường: Bạch Mai, Đống Đa, Phương Liệt, Khương Đình, Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hai Bà Trưng, Tương Mai của thành phố Hà Nội.
3. Diện tích, dân số:
Phường Kim Liên có diện tích tự nhiên là 2,46 km2; quy mô dân số là 109.107 người.
TT | Phường hình thành trên cơ sở | Diện tích (km2) | Quy mô dân số (người) | Ghi chú |
1 | Phường Nam Đồng (Quận Đống Đa) | 0,10 | 6.927 | Điều chỉnh từ phường Nam Đồng (0,41 km2; 20.034 người) |
2 | Phường Quang Trung (Quận Đống Đa) | 0,22 | 8.542 | Điều chỉnh từ phường Quang Trung (0,41 km2; 14.974 người) |
3 | Phường Trung Liệt (Quận Đống Đa) | 0,21 | 7.931 | Điều chỉnh từ phường Trung Liệt (0,77 km2; 27.760 người) |
4 | Phường Phương Liên - Trung Tự (Quận Đống Đa) | 0,33 | 14.332 | Điều chỉnh từ phường Phương Liên - Trung Tự (0,61 km2; 28.531 người) |
5 | Phường Kim Liên (Quận Đống Đa) | 0,59 | 29.341 | |
6 | Phường Phương Mai (Quận Đống Đa) | 0,58 | 22.832 | Điều chỉnh từ phường Phương Mai (0,62 km2; 23.747 người) |
7 | Phường Khương Thượng (Quận Đống Đa) | 0,43 | 19.202 | |
| Tổng | 2,46 | 109.107 | |
| | | | |
II. Đặc điểm phường Kim Liên
Phường Kim Liên là khu vực đô thị hóa sớm, mật độ dân cư cao, hạ tầng kỹ thuật tương đối phát triển. Phường hội tụ nhiều yếu tố lịch sử - Chính trị - Văn hóa - Y tế - Giáo dục, thể hiện qua các đặc điểm: là nơi tọa lạc của Bệnh viện Bạch Mai, Đại học Y Hà Nội, Học viện Ngân hàng, cùng hệ thống trường phổ thông và khu dân cư tri thức cao; là địa danh nổi tiếng được biết đến với lịch sử lâu đời, là một trong 36 phường của Kinh thành Thăng Long thời Lê và là nơi có khu tập thể cao tầng đầu tiên của Hà Nội. Ngoài ra, phường Kim Liên còn gắn liền với lịch sử lâu đời và nhiều di tích, trong đó có khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với vị lãnh tụ vĩ đại. Với vị thế đó, Kim Liên đóng vai trò như trung tâm hành chính - Văn hóa - Y tế - Giáo dục - Dân cư quan trọng của quận Đống Đa.
1. Đặc điểm kinh tế
Phường Kim Liên có cơ cấu kinh tế phát triển đa dạng, đặc biệt nổi bật trong các lĩnh vực dịch vụ - thương mại là chủ đạo. Các tuyến phố như Xã Đàn, Chùa Bộc, Phạm Ngọc Thạch, Tôn Thất Tùng, Lương Đình Của, Tây Sơn là trung tâm thương mại - Tiêu dùng sôi động, với các cửa hàng thời trang, điện tử, ăn uống, siêu thị… phục vụ cả cư dân và sinh viên, cán bộ, bệnh nhân.
Y tế, giáo dục là thế mạnh đặc thù: Phường Kim Liên tập trung nhiều bệnh viện tuyến trung ương, điển hình như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Da liễu Trung ương, Bệnh viện Lão khoa, Nhiệt đới Trung ương, giúp tạo nên chuỗi dịch vụ y tế - chăm sóc sức khỏe phát triển.
Phường tập trung nhiều cơ sở giáo dục, đào tạo lớn, như: Đại học Y Hà Nội, Học viện Ngân hàng, TH school, hệ thống trường phổ thông các cấp… góp phần hình thành môi trường học thuật, nghiên cứu và phát triển nhân lực chất lượng cao.
Cư dân ổn định - kinh tế hộ phát triển: Cư dân phần lớn là cán bộ, viên chức, trí thức, người lao động ổn định, sống chủ yếu trong các khu tập thể cũ như Kim Liên, Trung Tự, Phương Mai,... Kinh tế hộ gia đình, dịch vụ gia đình, quán ăn, nhà thuốc, tiệm tạp hóa là hình thức phổ biến và gắn bó mật thiết với đời sống thường nhật.
2. Đặc điểm văn hóa - xã hội
*Về văn hóa: Phường Kim Liên là địa bàn có nhiều di tích lịch sử - văn hóa tiêu biểu gắn liền với lịch sử lâu đời và nhiều di tích, trong đó có khu lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với vị lãnh tụ vĩ đại;
Duy trì tốt hoạt động lễ hội, tín ngưỡng truyền thống: Lễ hội truyền thống tại các đình làng (Kim Liên, Khương Thượng, Chùa Bộc...) diễn ra sôi nổi, với các hoạt động văn nghệ dân gian như ca trù, hát văn, võ thuật, múa tứ linh, rước thánh, thể hiện bản sắc địa phương và góp phần gắn kết cộng đồng. Một số làng xưa trong địa bàn như Thịnh Quang, Khương Thượng, Chùa Bộc,… vẫn giữ được nếp sinh hoạt cộng đồng qua các nghi lễ và sinh hoạt văn hóa tại đình, chùa, nhà văn hóa.
Cộng đồng dân cư có trình độ, gắn bó và năng động: Phường Kim Liên mới có dân trí cao, trình độ văn hóa tốt, nhiều cán bộ, trí thức, y bác sĩ, giáo viên, sinh viên, tạo nên môi trường sống nhân văn, an toàn và đoàn kết. Hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở được đầu tư: thư viện, nhà văn hóa, câu lạc bộ thể thao, các tủ sách tổ dân phố… duy trì hoạt động tích cực. Phường cũng là nơi phát triển các mô hình đô thị gắn với bảo tồn di sản, như giữ gìn đình chùa Khương Thượng, Chùa Bộc, cải tạo khu tập thể Kim Liên, Trung Tự quy hoạch lại hệ thống di tích và quảng bá lễ hội truyền thống.
Phường Kim Liên là một vùng đô thị đặc biệt tiêu biểu, hội tụ đầy đủ các yếu tố về vị thế trung tâm, giao thông thuận lợi; kinh tế dịch vụ đa dạng, y tế - giáo dục phát triển mạnh; di sản văn hóa đặc sắc, cộng đồng dân cư tri thức cao, gắn kết chặt chẽ. Trong tương lai, nếu được định hướng quy hoạch tốt, Kim Liên có thể trở thành hình mẫu về phường đô thị hiện đại gắn với bản sắc truyền thống, bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường văn hóa.
*Về y tế: Hệ thống y tế phường Kim Liên tập trung một số bệnh viện lớn tuyến đầu của cả nước với cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao như:
+Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh Viện Tai Mũi Họng Trung Ương: Số 78 Giải Phóng/Phương Mai;
+Bệnh Viện Lão Khoa Trung Ương: Số 1A-Phương Mai;
+Bệnh Viện Da Liễu Trung Ương: Số 15A-Phương Mai;
+Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: Số 01 Tôn Thất Tùng;
Cùng với đó là hệ thống các trạm y tế phường đạt chuẩn quốc gia về y tế cơ sở. Ngoài ra còn có các phòng khám đa khoa, chuyên khoa, hệ thống các nhà thuốc tư nhân phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh của người dân trên địa bàn phường.
*Về giáo dục: Trên địa bàn phường có những trường phổ thông tiêu biểu như sau:
+Trường THPT Kim Liên: Số 1 ngõ 4C Đặng Văn Ngữ;
+Trường THPT Lê Quý Đôn: Số 195 ngõ Xã Đàn II;
+Trường THPT Phùng Khắc Khoan - Đống Đa: Số 85 phố Lương Định Của;
+Trường THCS Đống Đa: Số 28 Phố Lương Định Của;
+Trường THCS Khương Thượng: Số 10 Tôn Thất Tùng;
+Trường THCS Phương Mai: Số 18 Đường Giải Phóng;
+Trường THCS Tam Khương: Số 163 Khương Thượng;
+Trường Tiểu học Khương Thương: Số 8 Tôn Thất Tùng;
+Trường Tiểu học Phương Mai: Số 6 ngõ 4 Phố Phương Mai;
+Trường Tiểu học Tam Khương: Số 4 ngõ 149 phố Khương Thượng.
+Trường Tiểu học Trung Tự: Số 3 ngõ 4A phố Đặng Văn Ngữ.
+Trường Tiểu học Kim Liên: Số 17 Hoàng Tích Trí.
+Trường Tiểu học Phương Liên: Số 11 Xã Đàn.
+Trường Tiểu học Đống Đa: Số 3 Hoàng Tích Trí.
Phường Kim Liên mới trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc sẽ không chỉ đơn thuần là sự thay đổi về diện tích địa lý hành chính tự nhiên mà còn là sự giao thoa văn hóa đa dạng, là cột mốc đánh dấu một giai đoạn phát triển mới, mang theo kỳ vọng về một đơn vị hành chính kiểu mẫu, nền hành chính hiện đại và hiệu quả, gắn kết cộng đồng, gần dân, sát dân, lấy người dân làm trung tâm phục vụ, tạo đà phát triển mạnh hơn. Mỗi cán bộ, đảng viên là một hạt nhân tích cực trong thời đại chuyển đổi số, kinh tế số gắn với kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức, kinh tế chia sẻ; góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả của đất nước ta giai đoạn hiện nay.
Với niềm tin mới, khí thế mới, động lực mới, toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân phường Kim Liên mới quyết tâm đoàn kết, thống nhất thực hiện thắng lợi mọi mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh vì niềm tự hào và tin tưởng dưới lá cờ vẻ vang của Đảng, vì một nước Việt Nam hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội./.
PHÒNG VĂN HÓA - XÃ HỘI